O genius loci w muzeum regionalnym. Czego nam jeszcze trzeba w muzeach lokalnych światów?
Abstrakt
Artykuł prezentuje nowe spojrzenie na znaczenie i funkcje muzeum regionalnego wobec zmian mających miejsce w świecie współczesnym. Zmiany te dotyczą samej filozofii człowieka, którego rola coraz mniej postrzegana jest w kategoriach supremacji wobec środowiska naturalnego, a coraz bardziej relacji równorzędności. Dalej, ma miejsce pomniejszanie roli państwa narodowego na rzecz społeczeństwa globalnego, poszerzając zarazem przestrzeń dla lokalizmów kulturowych, w tym regionalnych i mniejszościowych. Lokalizmy z kolei wykraczają poza sferę etnosu, obejmując swym zasięgiem podziały kulturowe z porządku typologicznego. Kryteria opisu osobliwości kulturowych wychodzą poza ramy afirmacji własnego dziedzictwa, skupiając się zarazem na jego ciemnych stronach. Te i inne procesy pociągają konieczność redefinicji misji muzeum regionalnego, którego wszak naczelnym zadaniem pozostaje eksponowanie genius loci, ducha miejsca, w którym muzeum funkcjonuje i którego ma wyrażać.
Bibliografia
- Brun Ch.P.J., Regjonalizm francuski, [w:] Ruch regionalistyczny w Europie, red. A. Patkowski, Warszawa 1934.
- Cele i zadania muzeów regjonalnych, [w:] Muzea regjonalne. Książka zbiorowa, Warszawa 1928.
- Chodubski A., Idea i praktyka nowego regionalizmu a globalizacja cywilizacji, [w:] Regionalizm a globalizacja. Polska – Unia Europejska oraz inne zjawiska i procesy regionalne świata, red. A. Chodubski i in., Gdańsk 2007.
- Chudziński E., Regionalizm. Idea – realizacje – instytucje, Warszawa 2010.
- Dąbrowska-Budziło K., Geniusloci jako potencjalne źródło inspiracji dla kształtowania krajobrazu, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” 2011, nr 15.
- Dant T., Kultura materialna w rzeczywistości społecznej, przeł. J. Barański, Kraków 2007.
- Domańska E., Historie niekonwencjonalne, Poznań 2006.
- Grycel J., Duch miejsca odczytany na nowo, „Czasopismo Techniczne. Architektura” 2010, R. 107, z. 15.